1)مقدمه

دارایی‌های حیاتی یک شرکت بیمه‌ای چیست؟ در نگاه سنتی اغلب به دارایی‌های فیزیکی شرکت‌های بیمه چون؛ املاک و ساختمان، منابع و اسناد مالی به عنوان دارایی اصلی نگریسته می‌شد. با افزایش نقش و جایگاه مشتریان و کارکنان، دیگر دارایی¬های یک شرکت چون؛ مشتریان، برند و سرمایه انسانی به عنوان دارایی اصلی مطرح شد. اما با انتقال اقتصاد کشورها به اقتصاد دیجیتالی، دیدگاه‌های سنتی تغییر کرده و داده‌ها و اطلاعات ثبت شده حائز اهمیت روز افزونی شده است این موضوع در نهادهای مالی چون بیمه به واسطه ماهیت فعالیت، از اهمیتی بیشتر برخوردار شده، چنان‌که از دیدگاه شورای بیمه اروپا (Insurance Europe)، پردازش داده‌ها را می‌توان به عنوان قلب کسب و کار بیمه قلمداد کرد.

در چارچوب فوق، اگر داده‌ها در بخش‌های مختلف کسب و کار پراکنده شده و در بانک‌های اطلاعاتی جدا از هم ذخیره شوند، هیچ منبع واحد و قابل اتکایی از اطلاعات وجود نخواهد داشت. در ارزیابی که شرکت Accenture از 550 بیمه‌گر تجاری انجام داده است، 81 درصد آنها معتقدند که بدون راه‌حل‌های مبتنی بر داده‌های ترکیب شده، حتی انجام بسیاری از رویه‌های جاری زمان‌بر خواهند بود.

بیمه‌گران در دنیا به اهمیت حفاظت از داده¬ها از زمانی که پردازش داده‌ها به عنوان قلب کسب و کار آنها نگریسته شده، پی‌برده‌اند. بیمه‌گران به منظور پوشش ریسک، داده‌ها را جمع‌آوری و پردازش می‌کنند، این فرایند به آنها اجازه می‌دهد که محصولاتشان را متناسب با افراد و ریسک‌ها تطبیق دهند. پردازش اطلاعات همچنین قسمت ضروری از ارزیابی و پاسخ‌گویی به ادعاهای خسارت و حذف و جلوگیری از تقلب است.

شورای اروپایی بیمه در سال 2012 مقررات حفاظت از داده‌ها را تبیین کرد، این چارچوب مقرراتی بر موارد زیر تأکید دارد:

بیمه‌گران به اطلاعات پروفایل بیمه‌گزاران برای اندازه‌گیری ریسک نیاز دارند: هرگونه محدودیت در دسترسی به داده‌های پروفایل مشتریان می‌تواند به منزله قیمت‌گذاری و تامین پوشش بیمه‌ای نادرست تلقی شود.

بیمه‌گران نیازمند داده‌ها برای مبارزه با تقلبات هستند: یکی از راه‌های بیمه‌گران برای کشف اقدامات مشکوک به واسطه ارزیابی ادعاهای خسارت گذشته مشتریان امکان‌پذیر است.

بیمه‌گران نیازمند حفظ داده‌های بیمه گری خود هستند (مالکیت داده‌ها): کمیسیون بیمه اروپا اعتقاد دارد که شرکت‌های بیمه در موضع کنترل کننده‌های داده، نباید اطلاعات حساس کسب و کار خود را افشا و در اختیار دیگران قرار دهند.

بیمه‌گران نیاز دارند که اطلاعات بیمه‌گزاران را نگهداری کنند: حفظ داده بیمه‌گزاران یکی از اولویت‌های بیمه‌گران است.

2)داده‌های بیمه‌ای در ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت‌های بیمه

شرکت‌های بیمه به داده‌های بیمه‌ای و تحلیل آنها به عنوان ابزاری جهت ایجاد مزیت رقابتی می‌نگرند. شرکت‌های بیمه‌ای چونAxa و Groupamaروش‌هایی را برای استفاده از داده‌ها و تحلیل آنها جهت رقابتی ماندن جست‌وجو می‌کنند. برای نمونه، تحلیل‌های پیش‌بینی برای ایجاد تصویری روشن‌تر از دوره زندگی مشتری انجام می‌شود.

در سطحی گسترده‌تر، این شرکت‌ها با ایجاد منبع داده‌های جامع ذخیره شده، امکانی را فراهم می‌کنند که بخش بازار، بخش قیمت‌گذاری و بخش تحلیل خسارت، داده‌های مذکور را در جهت ایجاد دیدی از مشتریان، محصولات و پرتفوی شرکت بیمه مورد استفاده قرار دهند. این دیدگاه ها، استراتژی شرکت را جهت می‌دهد.

3)حکمرانی داده (Data Governance) به عنوان ضرورتی بر فعالیت در اقتصاد دیجیتالی

حکمرانی داده (DG) به مدیریت دسترسی، قابلیت استفاده، یکپارچگی و امنیت داده¬های موجود در یک کسب و کار اطلاق می‌شود. DG مجموعه فرایندهایی است که به واسطه آن اطمینان حاصل می‌شود که داده‌های مهم کسب و کار (به عنوان دارایی مهم) به طور رسمی در سرتاسر کسب و کار مدیریت شده‌اند.

DG مفهوم جدیدی است که در زمینه مدیریت داده‌ها شکل گرفته است. فعالیت‌های مدیریت داده‌های سنتی در بلندمدت کارا نخواهند بود. بیمه‌گران به دستیابی به سطوح بالاتری از حکمرانی داده نیاز دارند، این موضوع نیازمند چیزی بیشتر از صرفاً استفاده از داده برای ریسک و تطبیق با مقررات است. پیاده‌سازی DG مستلزم استراتژی جامع‌تری است که داده را به عنوان دارایی حیاتی کسب و کار به حساب آورده و این استراتژی را در سیستم‌ها، فرایندها و رویه‌هایی که تعیین‌کننده نحوه استفاده از داده را در سرتاسر سازمان است، حاکم می‌کند. بدون یک استراتژی حکمرانی داده اثربخش، بسیار محتمل است که بیمه‌گران در تلاش‌هایشان برای مدیریت، به اشتراک‌گذاری و امنیت داده‌های حیاتی کسب و کار در یک اقتصاد دیجیتالی سرگردان شوند.

اگر شرکت‌های بیمه بر حکمرانی داده تمرکز نداشته باشند، ممکن است سازمان‌شان را در وضعیت پُر ریسک قرار دهند، حق بیمه کمتر یا بیشتر تعیین شود، پیش‌بینی‌های مالی نادرست شود و فرصت‌های حاصل از استفاده از داده‌ها برای تصمیم‌گیری با خطا مواجه شوند.

در این راستا شرکت‌های بیمه لازم است تیم‌های حکمرانی داده ایجاد کنند که وظیفه اصلی آنها اطمینان از ورود صحیح داده‌ها هم توسط کارکنان عملیاتی و هم فرایند‌های اتوماتیک، تعیین استانداردهای دقیق چون دستورالعمل‌های کسب و کار یا تعریف از داده‌ها و اعمال محدودیت‌های یکچارچه‌سازی و ترکیب داده‌ها است.

4)حکمرانی داده در صنعت بیمه ایران

آنچه در صنعت بیمه ایران و شرکت‌های بیمه کشور پر رنگ به نظر می‌رسد آن است که دیدگاه سنتی به دارایی‌های فیزیکی همچنان پر رنگ بوده و آنها به داده‌های فعالیت خود به عنوان مهمترین دارایی خود نمی‌نگرند. نمود بارز آن را نیز می‌توان ذخیره شدن داده‌های فعالیت اغلب شرکت‌های بیمه در یک شرکت نرم‌افزاری بیرونی ملاحظه کرد. چنان‌که شرکت‌های مذکور به صورت مستقل، دسترسی به داده‌ها ندارند.

این بدین معناست که شرکت‌های بیمه مهمترین دارایی و ابزار فعالیت خود را به شرکتی بیرونی واگذار کرده و ضمن این‌که نمی‌توانند آن‌گونه که لازم است از آنها استفاده کنند بلکه ابزاری خطرناک برای بازیگری خارج از شرکت‌های بیمه ایجاد می‌کنند که در بلندمدت می‌تواند به طرق مختلف این داده‌ها را به عنوان اهرم چانه‌زنی در برابر شرکت‌های بیمه و صنعت بیمه به کار برده و یا در راستای منافع خود از اطلاعات ایجاد شده توسط شرکت‌های بیمه استفاده کند.

این دیدگاه به داده حتی در نهاد ناظر صنعت بیمه نیز حاکم است، چنان‌که اهمیت لازم را برای جاری‌سازی، دقت، صحت و به‌روزبودن داده‌های صنعت بیمه قائل نیست. نهاد ناظر مطلقاً تعهدی به انتشار زمان‌مند اطلاعات و آمار صنعت نداشته، آمار‌ها در دوره‌ها و گزارش‌های مختلف نادرست و در برخی مواقع متناقض است، مبنای تاریخی و دسته‌بندی آماری به راحتی و سرعت تغییر می‌کند و موارد بی‌شماری دیگر که جملگی حاکی از عدم توجه نهاد ناظر بر اهمیت و جایگاه آمار صنعت بیمه است.

در این شرایط و با توجه به تغییرات تکنولوژیک و افزایش روزافزون نقش و کارکرد فرایندهای دیجیتالی به نظر می‌رسد دیدگاه در صنعت بیمه به آمار و داده‌ها باید تغییر کند. شرکت‌های بیمه داخلی همگام با روندهای جهانی می‌بایست به صورت منسجم‌تر بر داده‌ها و مدیریت داده‌های خود تکیه کنند. آنها باید داده را به عنوان اصلی‌ترین دارایی خود نگریسته و کلیه توان و ابزار خود را برای نگهداری و استفاده از آنها به کار برند. در این زمینه لازم است آنها زیرساخت‌های لازم برای ایجاد و پیاده‌سازی چارچوب DG را دنبال کنند.

به علاوه نهاد ناظر نیز می‌تواند نقشی مکمل ایفا کند. بدین معنی که در یک بُعد، به شرکت‌های بیمه در ایجاد رویه‌های ثبت و استفاده از داده‌ها کمک کرده و در بعدی دیگر آن بخش از آمار و داده‌های کل صنعت بیمه را که در اختیار دارد به صورت صحیح، منسجم، زمان‌مند و متعهدانه گردآوری و منتشر کند.

یحیی میرزایی/ کارشناس مطالعات و بررسی‌های اقتصادی شرکت بیمه ملت