توی تمام سالهایی كه نقد نوشته ام آثار مستندی زیادی نبوده اند كه جوری دلم را ببرند كه قلمم برایشان بلرزد...!
مستند "نور " از "بهمن كیارستمی" ، مستند "انحصار ورثه" محمد علی شعبانی، یك مستند پرتره كه نامش در خاطرم نمانده از "امیر شهاب رضویان" ، "صفر تا سكو"ی "سحر مصیبی" و چند اثر دیگر از این دسته بوده اند...
اما این روزها مستندی از شبكه دو سیما پخش میشود كه بی دلیل و بی بهانه حال خوب كن است...!
اسم "غوغای بی هیاهو" برای آدمی مثل من كه در سینما هم بدنبال شعر است بهترین بهانه را فراهم میكند تا یك مستند را دنبال كنم؛ اما جدا از نامگذاری هوشمندانه این مستند ارزشهای دیگری نیز دارد كه باید به آن توجه عمیق شود:
در فرم، این مجموعه مستند لبریز است از نماهای كارت پستالی و درخشان از نقاط مختلف میهنی كه دوستش داریم اما هرگز به خودمان زحمت نداده ایم تا ببینیمش...! در مسیر این مجموعه مستند آنقدر گاهی با قابهای درخشان و نماهای بكر و خیره كننده مواجه می شوی كه میتوانی مطمئن باشی یك شعور ِ شاعرانه و ارجمند پشت قاب عكس هایی كه این اثر به چشمانت ارائه میكند وجود دارد و این حس خوب تا آنجا پیش می رود كه دوست داری زندگی ات را رها كنی، وارد صفحه ی تلویزیون شوی و از نزدیك، مشاهدات حسین فاطمیان( كارگردان مجموعه) را لمس نمایی...!
جدا از جادوی قابها، موسیقی های انتخابی از زادبومهای مختلف ایران از وجوه هوشمندانه ی این مجموعه بحساب می آید! مگر میشود تصویر جنوب ایران را ببینی و صدای عود را نشنوی؟ به آذربایجان سر بزنی و نوای بالابان و باغلاما گوشت را ننوازد؟ به خراسان بزرگ وارد شوی و دوتار زخمه به جانت نزند؟ و سازندگان غوغای بی هیاهو در این عرصه نیز با دقت و وسواس برای نشان دادن هر منطقه موسیقی قومیت ساكن در آن منطقه را در مستندشان استفاده كرده اند...!
حتی نامِ هر قسمت از این مستند نیز برگرفته از همان اقلیم است كه تكیه ی سازندگان، بر این ویژگیهای قومیتی در برانگیختن احساس خوشایند ملی برای اقوام مختلف ایرانی نقش خود را به خوبی ایفا میكند.
از فرم كه بگذریم این مجموعه مستند لبریز است از مفاهیم شریف انسانی! شاید این مجموعه میتوانست یك مستند شخصیت نگار(پرتره) از معلمانی باشد كه در سخت ترین شرایط خود را به دور دست ترین مدارس كشور میرسانند تا فرزندان ایران بتوانند درس بخوانند؛ اما مهدی بابایی(تهیه كننده) و همكارانش با هوشمندی تمام معلمان مستندشان را در فورگراند قرار داده اند تا یك پس زمینه و بكگراند بزرگ به نام شرافت، انسانیت، میهن دوستی، طبیعت دوستی و ... را فریاد بزنند!
تا بدان پایه كه محال است كه این مستند را ببینی و احساس نكنی با همه ی مشكلات و دغدغه ها هنوز میتوانی در ایران بمانی و لبخند بزنی!
محال است این مستند را تماشا كنی و حس نكنی جزئی از یك سرمایه ی اجتماعی بزرگ هستی كه برایش میتوانی از همه چیز خود بگذری...!
ممكن نیست بعد از دیدن این مستند دلت نخواهد كه خاك مادری ات را بیشتر بشناسی ... زیباییهایش را لمس كنی، و بروی توی كلاس درس معلمی كه برای تنها دانش آموزش كیلومتر ها راه را با مشقت و سختی طی می كند بنشینی و با افتخار و تحسین تماشایش كنی!
بگذارید بدور از زیاده گوییهای مرسوم اعتراف كنم كه اگر متصدیان و دولتمردان ِ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دست در دست مدیران آموزش و پرورش میگذاشتند، محال بود خودشان بتوانند با زبانی غیر از زبان هنر و سینما این احساس غرور آفرین و با شكوه را ایجاد كنند... و این یعنی درست كنار گوش و در مجاورت چشمهای ما، كسانی هستند كه نرم و لطیف و بی صدا و آرام، غوغا به راه انداخته اند...! غوغایی بی هیاهو...
"سیدحسین متولیان"
