به گزارش میراث‌آریا به‌نقل از مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، ساشا ریاحی‌مقدم مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی میبد، امروز 13 آذر 96 با اعلام این خبر گفت: «مرحله شناسایی و مرمت اضطراری مسجد جامع دهنو از سال 1381 آغاز شده و تاکنون اقدامات حفاظتی به‌صورت مستمر ادامه داشته است. در فاز هفتم اجرایی ایوان رفیع خشتی، استحکام‌بخشی و مرمت شد و هم اکنون فاز هشتم مرمت و بازسازی گنبد خشتی آن به‌دست پایگاه پژوهشی شهر تاریخی میبد در حال اجراست.»
او افزود: «با اینکه گنبدخانه خشتی مسجد جامع دهنو به شدت آسیب دیده بود و بخش‌هایی از آسمانه آن، حدوداً سه چهارم ساختار گنبد از بین رفته بود و تنها 30درصد بخش‌های گنبد و گوشه‌سازی‌هایش باقی مانده بود اما همین اطلاعات در خصوص فرم معماری، طرح قوس و نوع تویزه کار بازسازی را آسان کرد.»
ریاحی‌مقدم با اشاره به اینکه الگوی آسیب گنبد با شرایط اقلیمی تطابق دارد ادامه داد: «بخش‌هایی که بیشتر در معرض باران و برف بوده، به‌ویژه قسمت‌های شمالی گنبد و قسمت‌های شمال غربی کاملاً از بین رفته بود. ولی بخش جنوب‌شرقی (گوشه سازی جنوب شرقی) کاملاً باقی مانده است. به‌صورتی که بیشترین تخریب را در گوشه شمال غربی که کاملاً از بین رفته است، داریم. با این وجود هلالی که از گنبد باقیمانده است راهنمای ما برای طرح بازسازی است.»
عیسی اسفنجاری کناری عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان و مشاور عالی این پروژه نیز گفت: «برای انجام این چنین پروژه‌ای تمام امکانات و ظرفیت‌های فنی، مهندسی، استادکاری، مالی، مردمی باید فراهم می‌شد. شاید این از معدود گنبدهایی باشد که بحث بازسازی آن مطرح و به اجرا رسید.»
او افزود: «میبد، منطقه‌ای است که پایتخت معماری خشتی و گلی به‌شمار می‌رود. درواقع هنوز توانمندی‌های فنی و مهندسی سنتی گذشته تا حدودی زیادی نسبت به جاهای دیگر زنده است. کارهایی که پایگاه میبد در حدود 17-18 سال گذشته، در نقاط مختلف انجام داده است نمونه‌ای بارز است. در واقع همه این تجارب، مرحله‌ای از بلوغ فنی را ایجاد کرد که بتوان این کار را هدایت کرد.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان تصریح کرد: «البته تجربه معماران سنتی آن‌جا به‌ویژه استاد رضا امامی میبدی و حضور مهندسان ناظر با تجربه و طرح بازسازی دقیق ایوان و گنبد که براساس مطالعات تطبیقی و سال‌ها تجربه تهیه شده و ظرفیت‌های مردمی (حمایت جانانه، تأمین منابع اقتصادی، برگزاری مراسم مذهبی حتی در حین و در لابه لای داربست‌ها) تمام اینها امکانات و ظرفیت‌هایی هستند که در فرایند اجرا اثر گذارند.»
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان و مشاور عالی این پروژه بیان کرد: «اهمیت این پروژه فراتر از مرمت خود مسجد است و می‌تواند باعث توسعه دانش مرمت در کشور شود. یکی از نکات مهمی که وجود دارد این است که در قرن حاضر گنبد خشتی نساخته‌ایم و یا اگر ساخته‌ایم بسیار معدود بوده است. از این نظر است که وقتی سازه‌ای ساخته نمی‌شود به نوعی دانش، مهندسی و فنونی که در پشت آن است بعد از یکی دو نسل به فراموشی سپرده می‌شود. یادمان باشد امروزه تعداد معدودی از معماران سنتی ماهر و کار کشته وجود دارند، اینان نیز در سن 80-90 ساله کاریشان گنبد خشتی مسجدی را به معنای واقعی اجرا نکرده‌اند، کلمبو، طاسک و چهار بخشی اجرا کرده‌اند ولی گنبد به معنای کامل اینکه گوشه‌سازی و ناحیه انتقال داشته باشد و روی فضای گنبدخانه ی مسجد قرار گرفته باشد و آن هم تماماً از خشت و گل باشد، اجرا نکرده‌اند.»
او افزود: «بنابراین با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که ساخت و ساز آن لااقل یک قرن است که متوقف شده، حال می‌خواهیم آن را مرمت کنیم. بنابراین می‌توان گفت این اولین گنبد خشتی است که به‌صورت کامل با مصالح سنتی خشتی‌گلی ازسوی پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی میبد در حال مرمت و بازسازی است.»
منبع:میراث آریا
