به گزارش خبرگو ، به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین، محمدعلی حضرتی مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری این استان با اعلام این خبر گفت: «مهارت کلش‌بافی به‌عنوان یک هنر دستی و سنتی قدیمی و اصیل است که با ساقه‌های گندم در اندازه‌های مختلف با مهارت خاص و خلاقیت بافندگان تهیه می‌شود. این دست‌بافته‌ها با کاربری‌های سبد برای حمل‌و‌نقل و نگهداری انگور، نگهداری نان (ناندانی) و تخم‌مرغ (تخم‌مرغ‌دانی) و... به‌کار می‌رود. رشته کلش‌بافی در بسیاری از روستا‌ها و شهرهای شهرستان تاکستان- به‌علت وجود باغات فراوان انگور و کاربرد فراوان آن در فصل برداشت - در بین زنان این منطقه بسیار پر طرفدار بوده که متاًسفانه در حال حاضر از بین بافندگان فراوان این رشته، تنها چند بانوی پیشکسوت این هنر را زنده نگه داشته و به تولید آن اشتغال دارند.»
او با اشاره به روند تاریخی این هنر افزود: «با توجه به نتایج حاصل از کاوشهای باستانشناسی، در هزاره هفتم و ششم پیش از میلاد که هنوز چرخ سفالگری ابداع نشده بود، سفالگران از سبد‌ها به‌عنوان قالب برای شکل‌دهی به ظروف سفالی استفاده می‌کردند. زمانی که گِل سفال هنوز خیس و مرطوب است آن‌را با توجه به شکل سبد، حالت داده و قبل از خشک شدن ظرف گلی، سبد را از آن جدا می‌کردند که اثر طرح سبد بر روی سطح ظرف سفالی باقی میماند و یکی از راه‌های باز‌شناسی شیوه‌های سبدبافی در دوران باستان طرح‌های به‌جا مانده در روی سفال است. در محوطه چهاربنه (سگزآباد) که قدمت آن به ۶هزار تا ۵۲۰۰ قبل از میلاد تاریخ‌گذاری شده این آثار شناسایی و معرفی شده است.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین حفاظت از این هنر را ضروری دانست و افزود: «با رشد شهرنشینی و پیشرفت تکنولوژی علاوه بر رفاه و توسعه آسیب‌های بسیاری به حوزه میراث معنوی و ناملموس وارد شده، کم‌رنگ شدن آیین‌ها، سنت‌ها و رسوم متنوع و کهن، بی‌میلی جوانان نسبت به برگزاری و یادگیری آیین‌ها و هنرهای سنتی نیز ارمغان توسعه و پیشرفت است. رشته کلش‌بافی از‌جمله رشته‌های سنتی و به نوعی آیینی منطقه تاکستان به‌شمار می‌رود که با توجه به عدم شناخت کافی در حال فراموشی بوده و حفظ این رشته که زمانی پیوند ناگسستنی در الگوی معیشتی و اجتماعی مردمان تات و ترک شهرستان تاکستان داشته ضروری است.»
او با اشاره به وضعیت کنونی و احیای این هنر اصیل تصریح کرد: «در حال حاضر هنر کُلش‌بافی در شهرستان تاکستان (شهر تاکستان، شهر نرجه و روستای دیال‌آباد) وجود دارد. این هنر امروزه رونق و اعتبار گذشته خود را به دلیل صنعتی شدن اقلام حمل‌و‌نقل (سبد پلاستیکی، سبد چوبی و...) از دست داده است. در گذشته تولیدکنندگان دست‌ساخت‌های کُلشی، با توجه به سبک زندگی روستایی، با مصرف‌کنندگان خود ارتباط نزدیک و پیوسته‌ای داشتند و تولیدات دستی خود را بسته به نیاز مصرف کننده تغییر و تولید می‌کردند، اقلام ساخته شده از کُلش در منطقه تاکستان به علت ساخت خوب از استقامت بالایی برخوردار بوده که نظر تاجران را برای خرید جلب کرده و در نتیجه این تبادلات اقتصادی و انتقال این کالا به مناطق اقماری، بافته‌های کلُشی تاکستان به نوعی در کنار محصول انگور و مشتقات آن جزو اقلام شناخته شده و معروف به‌شمار می‌رفت.»
حضرتی، خلاقیت، اصالت، ارزش و تولید گروهی را از‌جمله شاخص‌های این هنر خواند و یادآور شد: «برای پیشرفت این رشته نیاز به حمایت و برنامه‌ریزی است. اگر شرایط و امکانات لازم مهیا شود و مشکلات تولیدکنندگان را تا حد امکان مرتفع کنیم فضای کاری، کاملا گسترده و پیشرفته خواهد شد.»
او شناسایی هنرمندان فعال این رشته و تهیه کارت شناسایی برای آنان، ترغیب هنرمندان فعال این رشته به فعالیت و تولید بیشتر و حمایت‌های مادی و معنوی به آنان از‌جمله فروش محصولاتشان در فروشگاه‌های صنایع‌دستی، ترغیب هنرمندان این رشته به انتقال تجربیات به هنرجویان صنایع‌دستی، فراهم کردن مقدمات آموزش این رشته در مرکز آموزش صنایع‌دستی، در نظر گرفتن بسته‌های حمایتی از پیشکسوتان این رشته را از‌جمله راهکارهای حفاظتی عنوان کرد و گفت: «با همراهی و همکاری هنرمندان پیشکسوت و آموزش به نوجوانان و جوانان می‌توانیم این هنر اصیل و بومی را حفظ و با توسعه و ترویج آن زمینه ایجاد اشتغال و درآمدزایی را در منطقه فراهم کنیم.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین خاطرنشان کرد: «با توجه به اهمیت هنرهای سنتی و صنایع دستی اصیل، هنر کُلش‌بافی استان قزوین در جلسه شورای تخصصی ثبت میراث ناملموس که با حضور محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور، فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشور و اعضای شورا برگزار شد پرونده آن ارائه شد، مورد بررسی و تائید نهایی قرار گرفت و در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید. امیدواریم بتوانیم در راستای حفاظت و صیانت از میراث ناملموس و هنرهای ارزشمند استان به خصوص هنر کلش‌بافی گام‌های مؤثری برداریم.»
منبع:میراث آریا
