به گزارش خبرگو ،صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در حال حاضر بیش از 2 میلیون و 600 هزار بشکه در روز است. همچنین روزانه حدود 400 تا 450 هزار بشکه فرآورده های نفتی به دیگر کشورها صادر می شود. تمامی صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران و بخشی از صادرات فرآورده های نفتی از طریق دریا و با استفاده از ناوگان نفتکش های ایران انجام می گیرد.

ناوگانی که تحت نظر و مدیریت شرکت ملی نفتکش ایران قرار دارد. این شرکت که عملکردش به لحاظ حاکمیتی در فروش نفت ایران بسیار موثر است، یکی از شرکت های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران بود تا اینکه در جریان خصوصی سازی ها، سهام آن به بخش غیردولتی واگذار شد. با وجود واگذاری سهام شرکت ملی نفتکش ایران، با توجه به اهمیت فعالیت این شرکت و همچنین شناخته شدن نام آن در عرصه بین المللی و بازارهای هدف صادرات نفت ایران، لفظ "ملی" از روی نام این شرکت برداشته نشد.

اکنون شرکت ملی نفتکش ایران با عنوان یک شرکت خصوصی اما به صورت یک بنگاه ملی فعالیت می کند و بزرگترین ناوگان حمل نفت جهان را در اختیار دارد. نفتکش های ایرانی با ظرفیت های متفاوتی از 35 هزار تن تا 300 هزار تن در عرصه حمل نفت خام کشورمان به بازارهای صادراتی فعالیت می کنند و در مجموع ظرفیت ناوگان نفتکش های ایران به 15.5 میلیون تن می رسد.

یا "سیروس کیان ارثی" مدیرعامل شرکت ملی نفتکش ایران در خصوص آخرین وضعیت بازار فعالیت کشتی های نفتکش و وضعیت فعالیت شرکت ملی نفتکش ایران به گفت‌وگو نشسته ایم. مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.

**درخصوص وضعیت فعلی بازار کشتی‎های نفتکش و اجاره این‎کشتی‌ها درسال جاری توضیح دهید. وضعیت بازار نفتکش ها در مقایسه با سال های گذشته چه تفاوتی داشته است؟

نرخ اجاره کشتی‎های نفتکش‎‎ از ماه ژانویه تا آوریل 2017 مناسب بود اما از اوایل ماه مه تا سپتامبر 2017 نرخ‎ها کاهش یافت که  از جمله دلایل آن می‎توان به کاهش قابل توجه تولید نفت اوپک و روسیه، پایین آمدن مصرف نفت در فصل تابستان، کاهش تعداد کشتی‎های نفتکشی که به عنوان مخزن استفاده می‎شدند و همچنین ورود کشتی‎های نفتکش‎ جدید به بازار اشاره کرد که این عوامل مجموعاً به افزایش تعداد نفتکش‎های موجود در بازار منجر شده است.

به این عوامل باید کاهش اوراق کشتی ها را نیز اضافه کرد به طوری که درآمد قابل توجه کشتی‎های نفتکش‎ از اواخر سال 2014 تا اوایل سال 2017 ، باعث شد تا مالکان نفتکش‎ها تمایلی به اوراق کشتی‎های خود نداشته باشند.

از سوی دیگر با کاهش تولید نفت به میزان 1.8 میلیــون بشکه در روز و بـه دنبال آن کاهش تعــداد کشتی‎های نفتکش مخزن طی سال‎هــای 2016 و 2017 ، تعداد کشتی‎های نفتکش‎ آماده جهت حمل محمولات نفتی در بازار بین‎المللی افزایش یافت که مجموع این عوامل سیر نزولی و کاهش نرخ‎های اجاره را در پی داشته است.

**به جز موضوع عرضه و تقاضا در بازار کشتی‎های نفتکش،کاهش قیمت نفت در بازار این کشتی‌ها و تعیین نرخ های اجاره چه تاثیری دارد؟ کاهش عرضه و تقاضای نفت و مواردی مثل تصمیمات اخیر اوپک چطور؟  

معمولاً کاهش قیمت نفت مـوجب افزایش تقاضــا برای خرید نفت می‎شود. کشورهــای صنعتی به منظور راه‎اندازی صنایع خود نیازمند استفاده از نفت و فرآورده‎های نفتی هستند لذا به محض کاهش قیمت نفت خریـــد بیشتری انجام می‎دهند. زمانی که قیمت نفت در بازارها به شدت کاهش پیدا می‎کند، پدیده‎ای ایجاد می‎شود که به آن Contango  گفته می‎شود. در این شرایط خریداران نفت به میزان بیشتری خریداری کرده و مازاد نفت خریداری شده را با استفاده از کشتی‎های نفتکش ذخیره می‎کنند. در واقع معمولاً کاهش قیمت نفت منجر به افزایش تقاضا برای خرید نفت و بالتبع به افزایش تقاضا برای اجاره کشتی‎های نفتکش و در نتیجه افزایش نسبی نرخ‎های اجاره می‎شود.

**این وضعیت بازار در همه بخش‎ها مثل حمل گاز ، نفت خام، مواد شیمیایی و پتروشیمی صادق است یا اینکه تفاوت دارد؟

وضعیت بازار و نرخ اجاره کشتی‎های گازبر و حمل موادشیمیایی و پتروشیمی هم همانند بازار اجاره کشتی‎های حمل نفت‎خام است.

**در بازار فعلی بالاترین نرخ اجاره کشتی مربوط به کدام نوع کشتی است؟

به طورکلی می‎توان گفت که درآمد حاصل از اجاره کشتی‎های VLCC نسبت به نفتکش‎های سوئزمکس و افرامکس بالاتر است.

**در شرایط فعلی عوامل تعیین کننده در نرخ اجاره یک کشتی چیست؟ 

همانگونه که قبلاً اشاره کردم عوامل اصلی تعیین نرخ اجاره کشتی‎های نفتکش‎ مانند هر بازار دیگر، تابع عرضه و تقاضا است که این دو عامل خود تحت تاثیر شرایط گوناگون دیگری از جمله هرگونه کاهش یا افزایش در میزان تولید نفت، تعداد نفتکش های موجود در بازار، تقاضا برای اجاره نفتکش‎های مدرن با مصرف سوخت کمتر و .... قرار دارد.

**در کدام مسیر و منطقه تقاضای بیشتری برای اجاره کشتی‎های نفتکش وجود دارد؟

با توجه به تقاضای شدید نفت توسط کشورهای مهم خاور دور نظیر چین، ژاپن، مالزی، سنگاپور و تایوان، بیشترین حجم محمولات نفت‎خام از خلیج فارس به مقصد خاور دور حمل می‎شود.کما اینکه حدود 30 درصد نفت‎خام صادراتی ایران ( خریداری شده توسط کشورهای یاد شده ) بوسیله ناوگان ملکی این شرکت حمل شده است.

**کاهش نرخ های اجاره چه تبعاتی را برای شرکت‎های کشتیرانی نفتی به دنبال داشته است؟

کاهش نرخ‎های اجاره ظرف مدت اخیر  منجر به زیان‎دهی بسیاری از شرکت‎های کشتیرانی شده است این در حالی است که پیش بینی می‎شد با پایان فصل تابستان و شروع فصل سرما و تشدید نیاز بازار به حمل و نقل بیشتر نفت، نرخ ها افزایش یابد.

**پیش بینی شما از وضعیت بازار حمل و نقل دریایی مواد نفتی و  به تبع آن بازار کشتی‎های نفتکش چیست؟  برخی پیش بینی‎ها حکایت از بهبود این بازار در چند سال آینده دارد؟ آیا این  بهبود در همه بخش‎ها ( حمل گاز، حمل نفت و پتروشیمی ) اتفاق خواهد افتاد؟

پیش‎بینی‎ها از روند رو به بهبود بازار اجاره کشتیهای نفتکش حکایت دارد؛ به ویژه اینکه انتظار می‎رود از اوایل آوریل 2018 تعداد کشتیهای نفتکشی که برای اوراق فروخته خواهند شد، افزایش یابد. از سوی دیگر احتمالا از ژوئیه 2018 ،کنوانسیون WBM یا مدیریت آب‎توازن کشتی‎ها ( Water Ballast Mangment )  نیز اجرائی خواهد شد که تاثیر به‎سزایی در افزایش نرخ‎های اجاره خواهد داشت. براساس کنوانسیون مذکور و با توجه به افزایش ملاحظات زیست‎محیطی،کشتی‎های نفتکش برای جلوگیری از آلودگی آب‎دریا ملزم به نصب تجهیزات لازم جهت پالایش آب‎توازن خواهند بود؛ مسلماً این امر با توجه به گران بودن این تجهیزات، برای کشتی‎های نفتکش‎ قدیمی مقرون به صرفه نیست و به همین دلیل مالکان این کشتی‎ها، ناگزیر به اوراق آنها خواهند بود و این نیز به کاهش ناوگان موجود جهانی و افزایش نرخ‎های اجاره کشتی‎های حامل نفت‎خام منجر خواهد شد که این روند نیز طبق پیش بینی‎ها در سال 2019 نیز ادامه خواهد یافت. در مجموع  پیش‎بینی می‎شود در صورت اوراق کشتی‎های نفتکش قدیمی (که منوط به تصمیم مالکان است ) و ایجاد توازن ظرفیت در بازار، نرخ‎ها نیز بهبود یابد.

**کاهش نرخ‎‎ها چه تاثیری بر عملکرد شرکت ملی نفتکش ایران داشته است؟ برای کاهش اثرات و نوسانات بازار چه تدایبری اندیشیده شده است؟

شرکت ملی نفتکش ایران همانند سایر شرکت‎های کشتیرانی از کاهش نرخ‎های اجاره و درآمد حاصله آسیب دیده است با این حال سعی کرده با اتخاذ تدابیری از قبیل مدیریت سرعت و سوخت کشتی‎ها ( انجام سفرها با سرعت اقتصادی و صرفه جویی در مصرف سوخت )، هرگونه صرفه جویی ممکن در هزینه‎های فنی، عملیاتی و غیره و تلاش جهت انجام سفرهای Back Haul ( حمل محموله در مسیر بازگشت از سفر اولیه ) و... از ضرر و زیان جلوگیری کند.

**در مورد آخرین وضعیت قراردادهای اجاره شرکت  ملی نفتکش ایران توضیح دهید. این قراردادها با چه شرکت‎هایی امضا شده است ؟

مشتریان خارجی و روند اجاره کشتی‎های ناوگان این شرکت توسط شرکت‎های خارجی تاکنون سیر صعودی داشته است به طوری که از بعد از اجرایی شدن برجام ( دی ماه 95) تا 10 آذرماه امسال تعداد 215 قرارداد اجاره بصورت تک سفره و زمانی با شرکت‎های خارجی منعقد شده است.

 ازجمله شرکت‎های خارجی اجاره‎کننده طرف قرارداد هم می‎توان به توتال، شل، سپسا (Cepsa)، ویتول، ساراس (Saras) ، هانوا توتال‎کره‎جنوبی،MRPL  ، ژنرونگ چین، Hob کره‎جنوبی، IOC هند، توپراش ترکیه، Bpcl هند، پرتامینا اندونزی، HMEL هند، رلیانس هند، SK کره‎جنوبی، اسارهند، Kulun Shipping چین، China Concord ، Oilmar Shipping امارات،  Glow Shipping  امارات، CNPC چین و ... اشاره کرد.

**استقبال این شرکت ها از اجاره کشتی‎های ناوگان تاکنون چگونه بوده است؟ 

روند استقبال شرکت‎های مختلف اجاره‎کننده از اجاره نفتکش‎های ملکی این شرکت تاکنون مطلوب بوده است؛ با این همه تلاش می‎گردد با ارتقاء کیفیت خدمات و ارائه سرویس هرچه بهتر نسبت به جلب رضایت مشتریان و تشویق آنان به اجاره ناوگان ملکی، موفقیت بیشتری حاصل شود.

منبع:اقتصاد آنلاین