با تداوم روند افزایشی قیمت دلار، آیا می‌توان گفت که این دلالان هستند که دلار را گران می‌کنند؟

طبیعتا دلالان به پدیده‌ای که اتفاق افتاده، عکس العمل نشان می‌دهند و آنها حجم تقاضا را وارد بازار می‌کنند و این می‌تواند بر افزایش قیمت تاثیر بگذارد، ولی دلالان را نمی‌توان محرک اصلی دانست. به هر حال الان مشکل این است که ذهنیتی در اقتصاد و فضای کسب‌و‌کار به وجود آمده که آن هم ناشی از کاهش نرخ سپرده‌های بانکی است که طی آن مردم پول خود را از بانک‌ها خارج کرده و به‌دنبال جایی برای سپرده‌گذاری می‌گردند و مورد دیگر اینکه یک مقداری اطمینان و اعتماد نسبت به فضای کسب‌و‌کار هم کاهش پیدا کرده است. بنابراین طبیعی است که اکثر کسانی که پول‌های خود را از بانک‌ها خارج می‌کنند مجبورند محلی برای پول‌هایشان پیدا کنند که خیالشان راحت تر باشد و درنتیجه این افراد وارد بازارهایی از قبیل طلا و مسکن می‌شوند یا معمولا دلار می‌خرند یا اینکه وارد بورس می‌شوند و سهام خرید و فروش می‌کنند حداقل ارزش ثروت آنها حفظ شود. به همین دلیل باید دید محرک اصلی چیست؟ من اعتقاد ندارم که دلالان محرک اصلی هستند، دلالان عکس العمل نشان می‌دهند که همین عکس العمل اینها می‌تواند فضا را ملتهب تر کند، اما محرک اصلی یا عامل اصلی ایجاد این تغییر، عدم اطمینان به فضای کسب‌و‌کار فعلی است و کاهشی هم که سود بانکی داشت، این پدیده را دو چندان تحریک کرد. اگر نرخ سود سپرده‌های بانکی به حد و اندازه‌ای بود که برای مردم صرفه اقتصادی داشت که پولشان را در بانک‌ها نگهدارند، این پول‌ها از شبکه بانکی خارج نمی‌شد تا وارد بازار دلار، طلا یا مسکن و ... شود. اگر بخواهم ساده به این پرسش پاسخ بدهم باید بگویم دلالان تاثیرگذار هستند، اما عامل اصلی نیستند.

یکی از نمایندگان مجلس در اظهارنظری اعلام کرده که به‌نظر می‌رسد دلالان ارز تاثیر بیشتری از وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی بر بازار ارز دارند. نظر شما در مورد این گفته چیست؟

در پاسخ به این اظهارنظر باید گفت دلالان ارز معامله گر هستند، اینها نسبت به یک پدیده و واقعه عکس العمل نشان می‌دهند و این دلالان نیستند که این پدیده را به وجود آورده‌اند. رئیس بانک مرکزی یا وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌توانند عامل بخشی از این گرانی باشند، یا عکس این هم می‌تواند باشد، به این معنا که اگر رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد، فعل و انفعلاتی انجام دهند که ذهنیت نسبت به فضای کسب‌و‌کار مثبت شود و مردم رغبت داشته باشند که پول‌های خودشان را در بانک‌ها بگذارند، آن زمان دیگر دلالان نمی‌توانند کاری انجام دهند. من معتقدم این دیدگاه، دیدگاه صحیحی نیست که انگشت اتهام را به سوی دلالان ببریم. دیدگاه را باید به سمت این برد که عامل اصلی چیست و چه ذهنیتی نزد بازیگران بازار یا حتی دلالان و مردم ایجاد شده که باعث این شده که ارز بخرند؟ علت چیست؟ چرایی این موضوع را باید جست و جو کرد. در این رابطه، من معتقدم یک میزان زیادی از این موضوع به کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی برمی‌گردد و دیگر اینکه یک عدم اطمینان نسبت به فضای کسب‌و‌کار ایجاد شده که اگر این دو عامل در کنار هم قرار بگیرند، پول‌ها از بانک خارج می‌شود و باید جایی پیدا کند که در کشور ما عمدتا بازارهای طلا، دلار یا ملک بوده و به نسبت کمتر بورس. الان هم شاهد هستیم که مسکن به همین دلیل بالا رفته است که نشان می‌دهد همه اینها به هم مرتبط است و این پدیده‌ها به هم وصل است.

برای ایجاد تعادل در بازار و ایجاد اطمینان نسبت به فضای کسب‌و‌کار،‌ چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی باید اعمال شود؟

ما نباید سیاست‌های ضد و نقیض اعمال کنیم. به‌نظر من، الان زمان مناسبی برای کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی نبود. چون یک مقدار زیادی اطمینان ایجاد شده بود و مردم پول‌های خود را نزد بانک‌ها می‌گذاشتند که درنتیجه آن، بانک‌ها می‌توانستند با این پول کار کنند و نقدینگی آنها حفظ شود. من توجیه کاهش سود سپرده‌های بانکی را نمی‌دانم. وقتی تورم 10 تا 12‌درصد در کشور وجود دارد، در این فضا اگر نرخ سود سپرده بانکی 15‌درصد شود، این تفاوت سه یا چهار‌درصدی با نرخ تورم در اقتصاد ایران آنقدر انگیزه و جذابیت ایجاد نمی‌کند که پول در بانک‌ها سپرده‌گذاری شود. این تصمیم قابل بحث است و دیگر اینکه همین امر، فضا را ملتهب کرده است. یا بحث‌هایی که درمورد مالیات مطرح است، اینکه مثلا گفته می‌شود که از حوزه‌های مختلف مالیات گرفته شود یا نرخ مالیات بر درآمد را افزایش بدهند،‌ اینها همه در فضایی که در کشور وجود دارد، التهاب، دلهره و نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند. در فضای این چنینی، تمام اقدامات باید ضد التهاب، آرامش و در مسیر ایجاد ثبات باشد. فضا باید به سمت نظام بانکی معتبر سوق داده شود و به‌نوعی اجازه دهند که هم مردم احساس اطمینان کنند و هم با این پول‌ها فعالیت اقتصادی موثر انجام دهند. من معتقدم این فضا به هم ریخته و به همین دلیل این التهابات ارزی دیده می‌شود.