تهران، تبریز، اصفهان، اردبیل و چند کلانشهر دیگر درگیر آلودگی شدید هوا هستند به طوری که مدارس این استان‌ها تعطیل شده و نفس کشیدن بسختی انجام می‌شود.

سال 90 که هوای تهران و چند کلانشهر دیگر آلوده شد برخی منتقدان اعلام کردند که بنزین تولید پتروشیمی داخلی در آلودگی بنزین نقش دارد. برای مشخص شدن این موضوع مجلس شورای اسلامی ورود کرد و کمیسیون اصل 90 بررسی‌های خود را در این زمینه آغاز کرد که گزارش این کمیسیون در آن زمان نشان داد بنزین پتروشیمی نقشی در آلودگی هوا نداشته است.

در حالی که بنزین توزیعی در تهران از پالایشگاه شازند اراک و پالایشگاه تهران تأمین می‌شد و بنزین پتروشیمی تنها در جنوب ایران مورد مصرف قرار می‌گرفت و در چرخه حمل و نقل به کلانشهرها منتقل نمی‌شد، برخی منتقدان با اهداف سیاسی آلودگی هوا را به موضوعی سیاسی تبدیل کردند. موضوعی که اکنون همان افراد باید به آن پاسخ دهند دلایل هوای آلوده چیست.

آیا بنزین تولید داخل آلوده است که هوا برای نفس کشیدن نیست یا مدیریتی در این زمینه وجود ندارد. بیژن زنگنه وزیر نفت بنزین تولید پتروشیمی را عامل اصلی آلودگی هوا در دولت قبل می‌دانست و در سال 1392 پس از بازگشت به وزارت نفت جلوی ادامه تولید بنزین پتروشیمی را گرفت و بستر را برای واردات بنزین میسر کرد این در حالی است که بررسی‌های صورت گرفته توسط سازمان بازرسی کل کشور نشان می‌داد که عدد اکتان بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها عموما بالاتر از سایر بنزین‌های تولید پالایشگاه‌های داخل و حتی وارداتی بود و بنابراین با جایگزینی بنزین وارداتی، لزوما کیفیت بنزین مصرفی کشور افزایش نخواهد یافت اما تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی در سال ابتدایی آغاز به کار دولت یازدهم متوقف و واردات بنزین آغاز شد.

تائید آلودگی بنزین وارداتی

17 مرداد سال جاری نیره پیروزبخت، رئیس سازمان استاندارد غیراستاندارد بودن بنزین وارداتی را تائید کرد و گفت: بنزین وارداتی توزیع شده در دو کلانشهر دارای مشکل بوده و بنزین یک کلانشهر خارج از استاندارد بود.

وی از همکاری گسترده سازمان استاندارد با وزارت نفت و سازمان حفاظت محیط زیست خبر داد و افزود: با سختگیری‌هایی که سازمان ملی استاندارد انجام داده است هم‌اکنون در تعدادی از پالایشگاه‌های کشور بنزین یورو4 تولید و واردات بنزین نیز کنترل می‌شود.

اکنون به گفته مسئولان وزارت نفت، بنزین تولیدی در بسیاری از کلانشهرها از جمله اراک، اصفهان، تهران و... بنزین یورو4 و یورو5 است و بنزین وارداتی به کشور نیز یورو4 و یورو5 است. از این رو، در صورتی که توجیه مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت را برای تأثیر بنزین‌های بی‌کیفیت پتروشیمی در آلودگی هوا در چند سال قبل جدی بگیریم، سؤال اینجاست چرا امروز تهران و کلانشهرهای دیگر در شرایطی از آلودگی قرار گرفته‌اند که حتی اوضاع نسبت به دوره‌ای که بحث بنزین پتروشیمی مطرح شد، بدتر شده است.

بنزین در آلودگی هوا نقش ندارد

زیبا اسماعیلی، سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در پاسخ به پرسش مبنی بر نقش بنزین در آلودگی هوا گفت: بنزین توزیعی در کلانشهرها و عمدتاً در شهر تهران یورو4 است که استاندارد بالایی دارد از این رو بنزین هیچ نقشی در آلودگی هوا نمی‌تواند داشته باشد.

وی تاکید کرد: مهم‌ترین موضوعی که باعث شده هوای تهران و برخی کلانشهرهای دیگر آلوده شود، استفاده بیش از حد خودروهای شخصی است و بنزین هیچ تاثیری در این زمینه ندارد.

سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در حالی خودروها را عامل آلایندگی معرفی می‌کند که گویا فراموش کرده بخشی از آلایندگی خودروها مربوط به بنزین آنهاست.

بنزین تهران یورو 4 نیست

برخلاف اظهارات سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی دکتر وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران می‌گوید، بنزین تهران یورو 4 نیست، اما نزدیک به این استاندارد است.

وی  به پایش استاندارد بنزین تهران اشاره کرد و افزود: ما از سال 89 بنزین تهران را هر سه ماه یک‌بار به طور اتفاقی پایش و استانداردهای آن را بررسی می‌کنیم که بررسی‌ها نشان می‌دهد فقط گوگرد بنزین‌ها از میزان استاندارد بالاتر است.

حسینی با بیان دلایل آلودگی هوای تهران تصریح کرد: اگر به خودروهای ترددکننده در خیابان نگاهی بیندازید نیازی نیست دنبال دلایل آلودگی باشید. خودروهای بی‌کیفیت ساخت داخل، موتورسیکلت‌های سی‌جی 125، خودروهای چینی و وسایل نقلیه دیزلی باعث آلودگی هوا هستند و بهترین بنزین در این وسایل باز هم آلوده‌کننده خواهد بود. وقتی یک خودرو از نظر ایمنی مشکلاتی دارد، حتما آلوده‌کننده هم است.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به این‌که در سال 90 برخی منتقدان عنوان می‌کردند بنزین پتروشیمی آلوده است، گفت: پایش بنزین از سال 89 به‌طور مستمر انجام شده، اما در سال 90 برخی می‌گفتند بنزین، کیفیت لازم را ندارد اما آزمایش‌ها در آن زمان مغایرتی با استاندارد نشان نمی‌داد.

وی با بیان این‌که در آن زمان عنوان می‌شد از یک حلال صنعتی برای تولید بنزین استفاده می‌کنند، افزود: حلال‌های صنعتی که به بنزین تبدیل می‌شود بسیار گران‌تر از قیمت بنزین است و اصلا صرفه اقتصادی ندارد که در این چرخه مورد استفاده قرار بگیرد. در آزمایش‌هایی که هم صورت می‌گرفت، بنزین تهران استاندارد کامل نداشت، اما نزدیک به آن بود.

توزیع بنزین غیراستاندارد

جلیل سالاری، مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این باره گفت: از 63 میلیون لیتر بنزین تولید روزانه داخل فقط 18 میلیون لیتر آن استاندارد است و بقیه استاندارد یورو 4 را ندارد.

وی افزود: از سوی دیگر بنزین‌های وارداتی که برای تأمین نیاز سوخت کشور وارد می‌شود با بنزین‌های تولید داخل اختلاط شده و آن هم از کیفیت مناسب برخوردار نیست و تا حدی روی آلودگی هوا ثاثیر گذاشته است.

سالاری با تاکید بر این‌که 50 درصد بنزین کلانشهرها زیر چتر استاندارد قرار ندارد، تصریح کرد: مصرف بنزین کلانشهرها حدود 43 میلیون لیتر در روز است، اما 18 میلیون لیتر بنزین استاندارد تولید می‌شود که همین موضوع کلانشهرها را با چالش اساسی مواجه کرده است.

مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اضافه کرد: برای کاهش مصرف بنزین باید بحث تنوع سوخت را در نظر می‌گرفتیم که گسترش فعالیت‌های سی.ان.جی عملا در طول سال‌های گذشته در جا زده و پیشرفتی نداشته است. ضمن این‌که در همین زمان مصرف روزانه بنزین به حدود 80 میلیون لیتر رسیده که بیشتر آنها خودروهای تک‌سرنشین هستند.

وی افزود: خودروهای تولید داخل کشور ما مصرف سوخت بالایی دارد و به دلیل نداشتن استاندارد لازم در تولید خودرو اکنون مشکلاتی برای کشور ایجاد شده است.

چرا با واردات روزانه 10 میلیون لیتر بنزین باز هم آلودگی هوا داریم؟

نماینده محلات در مجلس گفت: برخی که آلودگی هوا را به گردن مسئولان سابق و بنزین تولید داخل می‌انداختند، پاسخ دهند که امروز چرا با تغییر مدیریت و واردات روزانه ده میلیون لیتر بنزین، باز هم با این معضل مواجهیم.

حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی، نماینده مردم محلات در مجلس شورای اسلامی در نشست علنی چهارشنبه طی تذکری شفاهی گفت: مشکل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ کشور، به تعطیلی پی‌درپی و آسیب‌های جانی، روانی و مالی منجر شده است.

وی ضمن انتقاد از برخی مسئولان و چاره‌ نیندیشیدن آنان برای حل این معضل گفت: جالب است برخی از آقایان به جای آن که مشکل آلودگی هوا را مدیریت کنند، می‌گویند باید دعا کنیم.سلیمی گفت: باید به این مسئولان گفت ما این دعا را از قبل هم بلد بودیم؛ چطور قبلاً می‌گفتید آقای فلانی و بنزین تولید داخل موجب آلودگی هوا شده است، اما الان که مدیریت تغییر کرده و بنزین را هم وارد می‌کنید به طوری که روزانه ده میلیون لیتر وارد می‌شود، باز هم شاهد آلودگی هوا هستید.نماینده محلات در مجلس از علی لاریجانی، رئیس مجلس خواست دستور دهد مسئولان پاسخگو باشند و نشستی فوق‌العاده برای حل مشکل آلودگی هوا برگزار کنند.