به گزارش خبرگو ، به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، مجموعه صاحب‌آباد تنها مجموعه تاریخی به‌جامانده از دوران آق‌قویونلوها (اجداد شاه‌اسماعیل اول) است. این مجموعه الگوی اولیه ساخت میدان نقش جهان اصفهان به شمار می آید.
متاسفانه اکنون به‌دلیل فرسایش ناشی از گذشت زمان و زلزله‌های ویرانگر تبریز در ادوار گذشته، از این مجموعه تاریخی تنها یک مسجد و مدرسه باقی مانده است، این مجموعه در ابتدای حیات خود با بناهای حکومتی و تشریفاتی همچون دولتخانه و میدان حکومتی، مسجد و مدرسه حسن‌پادشاه، کوشک هشت بهشت سلطان یعقوب، بیمارستان، مقبره و کلیسای سنت هلنا احاطه شده بود.
مسجد تاریخی حسن‌پادشاه تبریز (اوزون حسن) واقع در مجموعه صاحب آباد، که قدمت آن به حدود سال ۸۷۰ هجری قمری باز می‌گردد، به‌عنوان یکی از شاهکارهای تمدن جهان اسلامی در ایران محسوب می شود. از اسناد تاریخی و آثار جهانگردان خارجی مشخص می شود که این مسجد یکی از شاهکارهای معماری جهان اسلام بوده و گنبدهای کاشی‌کاری‌شده آن با ظرافت خاص هنری و معماری و الهام از مکتب معماری تبریز از بناهای باشکوه سده های گذشته ایران محسوب می‌شده است.
مرتضی آبدار مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی امروز ۸ اسفند ۹۶ با بیان اینکه احیای میدان تاریخی صاحب‌الامر و نقش آن در تعادل زندگی و حرکت بازار تاریخی تبریز از اهمیت زیادی برخوردار است، ادامه داد: با توجه به اینکه این مجموعه تاریخی یکی از شاخص‌ترین ظرفیت‌های گردشگرپذیری مجموعه میراث جهانی بازار تبریز محسوب می‌شود، لذا بازسازی و احیای این بنای فاخر در حرکت اقتصادی و توسعه گردشگری بازار تاریخی تبریز، نقش بسزایی خواهد داشت.
او ادامه داد: این مجموعه تاریخی، نقش مهمی در تحولات فرهنگی و اجتماعی کشور در قرون نهم و دهم هجری شمسی داشته و با توجه به شاخص‌های فرهنگی، تاریخی و اقتصادی مورد نظر مدیریت استان به عنوان برنامه بازآفرینی شهری در صدر اهداف شهر تبریز قرار دارد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه این مجموعه تاریخی قابلیت ثبت مستقل در فهرست آثار ملی کشور را داراست، افزود: مجموعه تاریخی حسن‌پادشاه در مجموع کلی بازار تاریخی تبریز ثبت ملی و جهانی شده است، لذا با توجه به قدمت و تاریخچه فرهنگی این مجموعه در تاریخ ایران، می توان با ارائه پرونده این بنا به سازمان مرکزی، خواستار ثبت مستقل این مجموعه در فهرست آثار ملی کشور باشیم که این امر در اولویت‌های معاونت میراث‌فرهنگی استان، قرار گرفته است.
آبدار در ادامه با اشاره بر اخبار و تصویر منتشرشده از یک سر ستون بنای تاریخی در میان نخاله‌های شهری به عنوان سرستون مسجد حسن‌پادشاه، تاکید کرد: در روزهای اخیر شاهد انتشار تصویری مبنی بر یافتن سر ستون مسجد حسن‌پادشاه در میان نخاله‌های شهری بودیم، با توجه به سبک معماری مجموعه صاحب‌آباد و بلاخص مسجد حسن‌پادشاه که متعلق به دوره آق‌قویونلوها است، این سرستون در هیچ یک از نقشه‌های معماری مسجد حسن‌پادشاه و همچنین مدرسه تاریخی این مجموعه، قرار نگرفته و متعلق به این بنا نیست.
او ادامه داد: قرارگیری این اثر تاریخی در این شرایط نامناسب، امری نکوهیده و از طریق کارشناسان میراث‌فرهنگی استان در حال پیگیری است، لذا باید توجه داشت که منطقه مرکزی تبریز مملو از بافت‌های تاریخی اعم از اماکن و خانه‌های تاریخی است، که این سرستون می‌تواند به یکی از مکان‌هایی که دارای تملک شخصی بوده، تعلق داشته باشد.
آبدار در پایان با بیان اینکه مراحل اجرایی، بازسازی و مرمت مدرسه تاریخی مجموعه حسن‌پادشاه تا پایان سال جاری آغاز خواهد شد، اظهار کرد: عملیات بازسازی و مرمت مجموعه تاریخی حسن‌پادشاه با توجه به تفاهم‌نامه منعقدشده با تیم متخصص با نظارت کارشناسان میراث‌فرهنگی، با سه رویکرد بازسازی، محافظت و همچنین مرمت-حفاظتی، در بخش مدرسه این مجموعه تاریخی و تمرکز بر حجره‌های این مدرسه تا پایان سال جاری آغاز خواهد شد.
