سخنران بعدی این نشست مریم رضایی پور، مدیر گروه باغ منظر پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی‌تاریخی بود که با عنوان مستند سازی باغ و مجموعه علی آباد قم به ایراد سخنرانی پرداخت.

او با اشاره به این که مجموعه علی آباد در واقع مجموعه اقامتی موقتی بوده که در زمان امین‌السلطان ساخته می شود، گفت: «در سفرنامه خوزستان،  میرزا الغفار نجم الملک آمده است؛ میرزا ابراهیم امین السلطان پدر امیرزا علی اصغر با خرید زمین‌های محدوده اطراف علی آباد این مجموعه را پدید آورده است اما در سفرنامه ذهابیه، اتابک آمده، این محل را برای اقامت خود و سایر اعضای دولت در راه سفر به قم برای زیارت حضرت معصومه به وجود آورده است.»

رضایی پور از قنات، آسیاب، کاروانسرا، باغ شمال غربی (باغ کوچک)، باغ جنوب شرقی (باغ بزرگ)، اقامتگاه امین السلطان، استخر، قهوه خانه، حمام و کوشک میان باغ به عنوان برخی از عناصر و اجزا مجموعه علی آباد نام برد.

او با اشاره این که اقامتگاه امین السلطان هنوز باقی مانده است، گفت: «این در حالی است که استخر مقابل آن که در گذشته با آب قنات پر می‌شد هم اکنون محل ریخته شدن فاضلاب بوده و بسیار آلوده است.»

او همچنین از وجود کاروانسرا در حال حاضر خبر داد و افزود: «متاسفانه امروزه قسمت‌های زیادی از کاروانسرا تخریب شده است.

به گفته او، هرچند هنوز در این محل باغ‌های انار وجود دارد اما در گذشته این باغ‌ها بسیار گشترده تر و دارای میوه‌های متنوع‌تری بودند. 

رضایی پور در ادامه بر وجود پتانسیل مرمت و احیا این مجموعه تاریخی تاکید کرد. 

گونه‌شناسی بازارهای تاریخی همدان – زنجان

در ادامه نشست سوسن نهضت‌زاده، مدیر گروه بناهای تاریخی پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی -تاریخی با موضوع گونه‌شناسی بازارهای تاریخی (همدان – زنجان) به ایراد سخنرانی پرداخت.

او ضمن توضیح قوانین موجود در بازار، از راسته‌ها، دالان، چهارسو، سرا، کاروانسرا، تیمچه، قیصریه، مسجد جامع، حمام، مدرسه، بازارچه، کارگاه و میدان به عنوان برخی از عناصر بازارها نام برد.

به گفته او، در هر بازار با توجه به نوع، کارکرد، شهر و اهمیت بازار، برخی از عناصر یاد شده وجود دارند.

نهضت‌زاده با توضیح نحوه ارتباط عناصر بازار با یکدیگر گفت: «راسته اصلی، در واقع اصلی‌ترین مسیری است که به دسترسی اصلی راه دارد.

او در ادامه به توضیحاتی درباره بازار شهر زنجان و بازار شهر همدان ارایه کرد و به مقایسه این دو بازار پرداخت.

او با اشاره به این که بازار زنجان، طولانی‌ترین بازار کشور است، گفت: «در این بازار 3 تیمچه وجود داشته که تقریبا خراب شده‌اند اما سراهای این بازار هنوز فعال هستند، همچنین از بین حمام‌های بازار، هنوز دو حمام فعال است.»

او افزود: «راسته اصلی بازار زنجان هنوز شکل اصلی خود را حفظ کرده است اما اغلب حجره‌ها از داخل کاملا تخریب و براساس سلیقه مالک ساخته شده‌اند.»

نهضت‌زاده درباره بازار همدان نیز گفت: «این بازار قدیمی‌تر از بازار زنجان است و راسته‌های اصلی آن کاملا تاریخی هستند.»

او بااشاره به وجود یک امامزاده در بازار همدان گفت: «این امامزاده دارای معماری سنتی دوره قاجار است.»

او یکی از ویژگی‌های بازارهای مناطق سردسیر را سقف‌های کوتاه دانست و گفت: «کوتاهی سقف‌ها باعث حفظ گرمای بیشتر در بازار می‌شدند.»

او در پایان ابراز امیدواری کرد که با ادامه این طرح به یک گونه‌شناسی از بازارهای مناظق سردسیر برسند. 

بازنگری و به روز رسانی بانک اطلاعات معماری دست‌کند ایران

 امین کیوانلو ، مدیر گروه معماری دست کند دیگر سخنران این نشست نیز توضیحاتی درباره بازنگری و به روزرسانی بانک اطلاعات معماری دست کند ایران (استان آذربایجان شرقی)" ارائه کرد.

او با بیان این نکته که معماری دست‌کند، نوعی معماری با ویژگی‌های متفاوت از معماری معمول است، بر لزوم نیاز به بازنگری و به روز رسانی بانک اطلاعات دست‌کند تاکید کرد.

او  افزود: «کشور ایران که به لحاظ جغرافیایی و پیشینه تاریخی و تنوع و تعدد آثار ارزشمند تاریخی یکی از کشورهای شاخص به حساب می‌آید، از نظر معماری دست‌کند نیز از گوناگونی و کمیت گسترده قابل توجهی برخوردار است.

به گفته کیوانلو در دوره‌ای که بحران انرژی یکی از شاخصه‌های ارزش گذاری در محیط‌های فرهنگی و طبیعی قلمداد می‌شود، معماری دست‌کند در بطن طبیعت و با کمترین آسیب به طبیعت و نیز حداقل تبادل حرارتی با بیرون می‌تواند از ارزش بالایی برخوردار باشد.

او تعیین آثار معماری دست‌کند واقع در محدوده استان آذربایجان شرقی، درخواست و دریافت پرونده‌های ثبت آثار در فهرست آثار ملی، جانمایی آثار معماری دست‌کند استان آذربایجان شرقی بر روی نقشه، بررسی وضعیت کمی و کیفی اطلاعات موجود آثار مورد نظر و تکمیل فرم‌های بانک اطلاعات آثار را از مراحل انجام این طرح اعلام کرد.

مدیر گروه معماری دست‌کند در ادامه توضیحاتی درباره روستای کندوان، مسجد صخره ای چراغیل 1 و همچنین معبد و آرامگاه ملا معصوم مهری – امامزاده معصوم ورجوی ارائه کرد.

او تصریح کرد: «بسیاری از آثار معماری دست‌کند مورد مطالعه یا متروکه شده و در معرض تخریب قرار گرفته اند یا این که به شکلی بسیار غیراصولی مورد بازسازی قرار گرفته‌اند.»

کیوانلو افزود: «به نظر می‌رسد در یک دهه اخیر نظارت سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بر عملکرد متولیان بخش‌های دولتی ، نیمه دولتی و خصوصی تاثیرگذار بر بناهای تاریخی بسیار کم بوده و شاهد این اتفاقات ناخوشایند هستیم.»

او تاکید کرد: «لازم است پتانسیل‌های بالقوه در شوراها، دهیاری‌ها و هیئت امنا شناخته شده و برای صحیح از آنها استفاده شود تا میراث‌فرهنگی کشور به شکلی فاخر قابل ارائه به حوزه بین‌المللی هم باشد.»
                           
سردرهای منازل مسکونی تهران در محدوده حصار ناصری

محمد فرهانی، عضو گروه بناهای تاریخی پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی - تاریخی آخرین سخنران این نشست نیز به ارائه توضیحاتی درباره سردرهای منازل مسکونی تهران در محدوده حصار ناصری و تغییرات و تحولات آنها پرداخت.

او با اشاره به پیمایش این محدود در سال‌های 1393 و1395، از شناسایی 30 سردر و تهیه شناسنامه  برای آنها خبر داد.

او در ادامه به وجود سردرهایی از دوره قاجار و پهلوی اول و دوم در محدوده حصار ناصری اشاره کرد و با مقایسه وضعیت این سردرها در سال 93 و 95 گفت: «در کنار فرسایش به نظر می‌رسد آسیب‌های انسانی بیشترین تخریب را به سردرهای این محدوده وارد کرده‌اند.»