به گزارش خبرگو ،محسن هاشمی رئیس شورای اسلامی شهر تهران فساد به خصوص فساد سازمان یافته را یکی از معضلات جوامع مدرن می داند و شهرداری تهران را مستثنی نمی داند. او معتقد است: فساد در شهرداری تهران عمدتا به قانون فروشی و شهر فروشی و دخالت در کارهایی که عمدتا باید توسط بخش خصوصی انجام و ساماندهی شود و در نهایت سیاسی عمل کردن و هدف قرار دادن دستیابی به مقام هایی بالاتر از شهرداری تهران به وقوع پیوسته است.

متن گفت وگو با محسن هاشمی را می خوانید:

با توجه به گذشت ۵ ماه از روی کار آمدن شهرداری و شورای شهر جدید در تهران، کار عملکرد شورا و شهرداری را چگونه ارزیابی می کنید؟  به اهدافی که در نظر داشتید رسیده‌اید؟ همچنین در حوزه رفع آلودگی هوا، ترافیک و توسعه خطوط مترو شورای شهر چه اقداماتی انجام داده است؟

 می دانید که یکصد سال است که از بلدیه شدن تهران و داشتن شهرداری برای پایتخت می گذرد و تاکنون بیش از ۵۰ شهردار با متوسط علم مدیریتی دو سال بر تهران مدیریت کرده اند که مدت تصدی شهردار قبلی با ۱۲ سال رکورد دار طول مسئولیت بوده است و مقایسه ۵ ماه با ۱۲سال یا یکصد سال مناسب نیست، هم این زمان برای انجام اقدامات مشهود و ملموس زمان کوتاهی است و هم به دلیل وجود برخی موانع از همین فرصت نیز به طور کامل استفاده نشده است، واقعیت آن است که شهرداری تهران با بحران نقدینگی مواجه است و به همین دلیل پروژه های زیربنایی شهر مانند مترو در این مدت پیشرفت ملموسی نداشته اند، شورای شهر آنچه که در حوزه اختیارات خود بوده است را جهت انجام اقدامات زیربنایی و حل معضلات کلیدی شهر به خصوص حمل ونقل عمومی انجام داده است و باید شهرداری تهران از مصوبات و مجوزهایی که شورا در اختیارش گذاشته است استفاده کرده و با اختصاص منابع پروژه های مترو به خصوص خطوط شش و هفت را تجهیز و تکمیل نبوده و آماده بهره برداری نماید.

اما به نظر می رسد از شورای شهر جدید انتظارات بیشتری بوده است که مشکلات شهر تهران را در یک برنامه جامع تری نگاه کند و یا حداقل به شهروندان در مورد مشکلات و راهکارها توضیح بیشتری بدهد. نظر شما چیست آیا فکر می کنید کم کاری در این خصوص انجام شده است؟

براساس پاسخ سئوال قبل باید اضافه کنم انجمن شهر ۶۰ سال قبل در تهران تشکیل شد و ۲۰ سال قبل نیز شورای اسلامی شهر تهران تشکیل شد و هنوز نیز اختیارات قانونی این شورا و مدیریت شهری بطور کامل ابلاغ نشده است، چرا که براساس قانون مدیریت بخش های مختلف خدمات شهری از نیرو رسانی تا آموزش و بهداشت و ارتباطات و ترافیک به عهده مدیریت شهری است  که این بخش ها عموما موجب نارضایتی شهروندان می گردد. البته مترو و حمل ونقل شهری، از فعالیت ها نیز در گذشته در تصدی دولت بود که با پیگیری هایی که انجام دادم شرکت متروی تهران به شهرداری تهران در سال های ۷۶ تا ۷۹ منتقل شد و همین اقدام موجب تسریع و تحول در پیشرفت پروژه مترو گردید.

اینکه مطالبات جدی شهروندان تهرانی برای تحول در مدیریت شهری محقق نشده است، سخن درستی است اما باید بدانیم که اکثریت اعضای شورای پنجم در طول  ماه نخست فعالیت خود در حال آشنایی و بررسی همه جانبه معضلات شهر بوده اند و ارائه راهکارهای رسانه ای مشکلی از شهر را حل نمی کند، برنامه سوم توسعه شهری تهران در حال تدوین است که بایست نگاهی جامع و دراز مدت به مسایل شهر  داشته باشد، بکار بردن واژه کم کاری درست نیست اما با این ارزیابی که بین مطالبات عمومی و عملکرد مدیریت شهری فاصله معناداری وجود دارد موافقم، بخشی از این فاصله با تلاش مجموعه مدیریت شهری قابل جبران است وبخشی نیز در حوزه اختیارات سایر نهادهای مسئول مانند دولت و مجلس می باشد که باید امکان توسعه و بهبود عملکرد را برای مدیریت شهری فراهم کنند. البته نباید فراموش کرد که تا به حال مسایل مهم شهر مانند تاب آوری در برابر زلزله با حضور دست اندرکاران در حوزه های مختلف بررسی شده است.

همانطور که می‌دانید زلزله تهران خیلی ها را تکان داد و باعث شد مسئولان بیشتر به فکر مقاوم سازی یا شرایط تامین امنیت شهروندان بعد از زلزله باشند اما چند وقتی است که گویی این موضوع در پی برخی اعتراضات در شهرهای ایران به محاق رفته. شورای شهر تهران در موضوع مقاوم سازی ساختمان ها چه اندازه جدی است و آیا مصوبه ای یا تصمیم اصولی تری در آینده در این باره خواهد گرفت؟

محسن هاشمی: مشکل مقاوم سازی و ایمنی در برابر زلزله فقط با مصوبه شورای شهر حل نمی شود و در گذشته مصوبات خوبی وجود داشته اما به طور بسیار محدودی به آن عمل شده است، مقابله با خطر زلزله و کاهش آسیب پذیری تهران در برابر وقوع زلزله احتمالی، نیاز به یک عزم ملی و همکاری و تعامل همه دستگاه های مسئول به خصوص قوای مقننه و مجریه دارد که در این راستا ریاست محترم مجلس جهت طرح مساله خطر زلزله تهران در جلسه سران سه قوه قول مساعدت دادند و امیدواریم با ورود سران قوا به موضوع زلزله و پیشگیری و امداد و نجات و تامین امکانات و اعتبارات و پیش بینی تمهیدات لازم و تعیین سقف و کف مسئولیتها در دولت و شهرداری و سایر دستگاه ها، مقدمات شتاب گرفتن فرایند کاهش آ سیب پذیری تهران و بالا بردن تاب آوری در برابر زلزله احتمالی فراهم شود.

به اعتراضات اشاره شد چندی پیش به پیشنهاد آقای مسجدجامعی طرحی در شورا تصویب شد که مکانی ویژه اعتراضات در تهران در نظر گرفته شود نظر شخص شما چیست و آیا این مکان در نظر گرفته شده است؟ در صورتی که موافق چنین طرحی هستید فکر می کنید چه پیامدهای مثبت یا احیانا منفی خواهد داشت؟

محسن هاشمی: البته به نظر این موضوع که مربوط به مدیریت امنیتی و سیاسی شهرهاست در حیطه موضوعاتی است که هنوز به مدیریت شهری تفویض نشده است و اخیرا مصوبه شورا را کمیسیون تطبیق با قوانین در فرمانداری تهران رد کرده است، از جمله اینکه تجمعات یا اعتراضات به درخواست برگزار کننده باید تنظیم شود و مقامات امنیتی باید پس از بررسی آن را قبول یا رد کنند.

در کلان شهرهای دنیا تنها در هاید پارک لندن، مکانی معروف به هاید پارک کرنر برای صحبت کردن و اظهار نظر کردن آزاد وجود دارد و این به معنای اجازه تجمع کردن در این منطقه نیست، اینکه ما محلی پیش بینی کنیم که امکان تجمع در آن آزاد باشد هم از یکسو ممکن است شرایطی غیرقابل مدیریت را ایجاد کند و هم از سوی دیگر محدود کردن اجازه تجمع که در قانون اساسی ارائه شده به یک مکان خاص تلقی شود، در هر صورت این مصوبه شورا نیاز به ارائه ادله کارشناسی و جزییات دقیق تری دارد تا بتوان درباره آن قضاوتی علمی و دقیق کرد و به نتیجه رساند.

شهرداری ها به خصوص شهرداری تهران از جمله مراکزی است که احتمال فسادها در آن زیاد است فکر می کنید بیشتر زد و بندها یا افراد هستند که فساد می کنند یا سیستم های قانونگذاری مشکل دارد که باعث ایجاد فساد در نهادی مثل شهردای می شود؟

محسن هاشمی: فساد پدیده ای پیچیده است که ناشی از عوامل و پارامترهای مختلف می باشد، به ویژه فساد سازمان یافته که امروز یکی از معضلات جوامع مدرن می باشد، بطور کلی عدم شفافیت قوانین و آئین نامه ها، غیررقابتی بودن و فقدان نظارت موثر، از سرچشمه های اصلی فساد هستند و می توان با سیستماتیک کردن فرایند ها، کاهش تاثیر سلیقه و نظرات شخصی و لغو انحصارها آن را کاهش داد، البته این ارزیابی وجود دارد که فساد در شهرداری تهران عمدتا به قانون فروشی و شهر فروشی و دخالت در کارهایی که عمدتا باید توسط بخش خصوصی انجام و ساماندهی شود و در نهایت سیاسی عمل کردن و هدف قرار دادن دستیابی به مقام هایی بالاتر از شهرداری تهران به وقوع پیوسته است. اما مجموعه مدیریت شهری تهران در جهت مبارزه و کاهش زمینه های فساد حرکت را آغاز کرده است که متوقف کردن فرایند داد و ستد تراکم شناور یا هولگرام و محدود کردن اختیارات شورای معماری در اقدامات فراتر از طرح تفصیلی دو تصمیم صحیح شهردار جدید تهران برای مقابله با فساد و رانت بوده است، شهر شیشه ای نیز یکی از محورهایی است که در جهت شفاف تر کردن عملکرد مدیریت شهری از سوی شورای پنجم دنبال می شود که امیدواریم بتوانیم در این دوره اقدامات موثری در جهت کاهش بسترهای فساد انجام دهیم.

در حال حاضر مهم ترین نقدی که به شهرداری جدید می توان داشت چیست؟ بسیاری بر شهردار جدید خرده می گیرند که از مدیران دوره قالیباف کماکان استفاده می شود و ایشان نتوانسته به رغم اینکه از جانب اصلاح طلبان به شهرداری تهران راه یافت اما از میان این نیروها کمتر استفاده می کند. به نظر شما عملکرد نجفی در انتخاب مدیران شهرداری توانسته انتظارات را تحقق بخشد و اینکه اگر کسی در زمان گذشته مدیر بوده حتما می بایست تغییر کند یا خیر؟

محسن هاشمی: مهمترین خطری که مدیریت شهری جدید را تضعیف می کند دچار شدن به روزمرگی و غفلت از اقدامات زیربنایی بدلیل سیاست های انقباضی و مضایق است، در مورد انتصابات نیز بطور کلی، صرف مسئولیت مدیری و حضورش در دوره قبلی نمی تواند عامل برکناری باشد، باید عملکرد آن فرد بصورت منصفانه و کارشناسانه مورد ارزیابی قرار گیرد، اگر ما از انتصابات اتوبوسی و فله و سیاسی انتقاد می کنیم نباید خودمان نیز حرکت واکنشی و مشابه داشته باشیم، مهمترین اصل برای انتصابات کارآمدتر شدن مدیریت شهری و شایسته سالاری است و این باید به ملاحظات سیاسی و جناحی ترجیح داده شود، البته شورای شهر از نظر قانونی، نمی تواند در انتصابات دخالت داشته باشد و تعدادی از اعضای شورا نیز انتقادات خود به بخشی از انتصابات را به صورت صریح در رسانه ها و صحن علنی شورا مطرح کرده اند، اما بیش از این با قوانین فعلی امکان اعمال نظر شورای شهر در انتصابات شهرداری وجود ندارد.

با توجه به سالروز حادثه پلاسکو چند ساختمان شبیه پلاسکو در تهران وجود دارد که در معرض خطر جدی است و اینکه بسیاری از پلاسکو نشینان از عدم رسیدگی به مشکلاتشان و اینکه بسیاری هنوز بیکار و نتوانسته اند خسارات وارده به مغازه های خود را برطرف کنند آیا ساخت پلاسکوی جدید می تواند امیدبخش آنان باشد؟ علی رغم اینکه وعده های بسیاری داده شده آیا ساختمان جدید پلاسکو سال آینده تحویل کسبه داده خواهد شد؟

محسن هاشمی: حادثه پلاسکو، که یادآور فاجعه ای تلخ برای تهران و خاطره ای ماندگار از رشادت ها و فداکاری ها آتش نشانان عزیز بود. هرچند گزارش ملی حادثه پلاسکو، از سوی کمیته منتخب ریاست محترم جمهور تدوین و در صحن علنی شورای پنجم نیز ارائه شد اما به نظر افکار عمومی و بازماندگان و آسیب دیدگان از این حادثه نسبت به برخورد با مقصران، تضمین عدم تکرار حوادث مشابه و نوسازی ساختمان پلاسکو به اقناع کافی نرسیده باشند. احساس امنیت و اعتماد شهروندان به سیستم ایمنی و نهادهای نظارت بر ساخت و بهره برداری از اماکن شهری، با فروریختن ساختمان پلاسکو، ترکی عمیق برداشت و نهادهای ذیربط به خصوص شهرداری تهران، بایست حداکثر تلاش خود را برای بازگرداندن این اعتماد و جبران خلل وارد آمده به سرمایه اجتماعی متمرکز کنند.

آنچه که فراتر از تغییر مسئولیت ها و جابجایی پست ها در ذهنیت عمومی جامعه باقی می ماند، اعتبار نهادهای اجتماعی است و در دراز مدت اگر این اعتبار دچار آسیب شد، تفاوتی در اینکه این آسیب در دوره مسئولیت چه فرد یا جناحی وارد شده است، از سوی مردم احساس نمی گردد بنابراین ما باید مراقب باشیم که به بهانه انتقاد از گذشتگان به شکلی عمل نکنیم که آسیب عمیقی به اصل اعتماد عمومی به نهادهای اجتماعی به ویژه مدیریت شهری وارد شود.

براساس بررسی های به عمل آمده صدها ساختمان شبیه پلاسکو در تهران وجود دارد که بخشی قابل مقاوم سازی و بخشی نیز فرسوده و فاقد زیرساخت لازم برای مقاوم سازی هستند، که شورای شهر بصورت جدی این موضوع را پیگیری می کند که ایمنی ساختمان های بلند مرتبه حداقل تامین شود، مسئولیت بخشی از مشکلات ساکنان ساختمان پلاسکو نیز برعهده مالک ساختمان و بخش دیگر نیز برعهده بیمه ها می باشد، مدیریت شهری امکان ورود به این حوزه و برعهده گرفتن مسئولیت حل مشکلات صنوف مستقر در این ساختمان یا بازسازی پلاسکو را ندارد، قرار است در دهه فجر امسال کلنگ احداث پلاسکوی جدید زده شود و احتمالا طی سه سال آینده در صورت پیشرفت صحیح پروژه امکان تکمیل ساختمان پلاسکو وجود دارد.

به عنوان فرزند ارشد آیت الله هاشمی و با وجود فقدان ایشان پس از یکسال آیا در نظر دارید به غیر از منزل که آن را تبدیل به موزه کرده اید مکان یا یادبودی از ایشان در شهر تهران احداث کنید؟

محسن هاشمی: خیر، تبدیل محل زندگی ایشان به خانه موزه نیز با تصویب هیات وزیران در حال انجام است و کتابخانه، مرکز اسناد و موزه آیت الله هاشمی رفسنجانی در شهر رفسنجان نیز میزبان بخشی از اسناد، هدایا و آثار ایشان می باشد که تکمیل شده است و هم اکنون مورد بازدید شهروندان است اما لازم است که در مورد محتوای آن اطلاع رسانی مناسب به افکارعمومی صورت بگیرد.

مهم ترین درسی که از پدر در امر مدیریتی فرا گرفته اید چه بوده و اگر خاطره مهمی از ایشان در این خصوص دارید بفرمایید.

محسن هاشمی: پرهیز از حالات هیجانی و تاثیر دادن احساسات، تعصبات و سلایق شخصی در تصمیم گیری های مدیریتی یکی از ویژگی های برجسته آیت الله هاشمی رفسنجانی بود، ایشان بخصوص در مواردی که نسبت به خودشان، اهانت یا برخورد نامناسبی صورت می گرفت بیش از همیشه با متانت صبوری و خویشتن داری برخورد می کردند و حتی خانواده و اطرافیان را نیز دعوت به آرامش و مدارا می نمودند. در دو موقعیت حساسی  که بنده در سالهای اخیر از ایشان بیاد دارم، آرامش و سعه صدر و صبری منحصر بفرد داشتند، در مناظره های سال ۱۳۸۸ که به تعبیر مقام معظم رهبری آن تهمت های خلاف شرع و اخلاق به ایشان وارد شد در حالیکه همه کشور از این شرایط ملتهب بودند ایشان با سعه صدر و تحمل عجیبی با موضوع برخورد کردند و اجازه ندادند احساسات و هیجان در واکنش و تصمیم گیریشان تاثیر بگذارد و در موضوع ردصلاحیت ایشان در سال ۱۳۹۲ نیز شاهد همین آرامش بودیم که حتی برای برخی خانواده و نزدیکان ایشان اینگونه صبر و تحمل وخویشتنداری ایشان قابل تصور نبود.

و مخلص کلام اینکه، ایشان به ما و مدیران کشور آموختند که می توان با پرکاری، هیجانات مثبت درونی را با ارتباط مثبت با مردم و دیگران تبدیل به دستاورد نمود به نحوی که نمونه های زیادی در زندگی ایشان وجود دارد از جمله ترجمه کتاب فلسطین کارنامه سیاه استعمار در سخت ترین شرایط خفقان نظام سابق یا کتاب امیرکبیر و تفسیر راهنمای قران کریم در ۵۳ جلد در زندان ساواک و اقداماتی آینده نگرانه نظیر تاسیس دانشگاه آزاد اسلام ، فعال کردن متروی تهران و اجرای سیستم فاضلاب تهران در اوج جنگ از اقدامات آینده نگرانه ایشان بود.